BioGrafie

Dzieciństwo Eeli

Jak wielu deportowanych Eela odnalazła i z dbałością przechowywała zdjęcia z dzieciństwa. Przypominają jej rodziców, dom, fakty z jej życia i dziecięce zabawy.

Estonia 1944 r.

W 1944 r.  Eela wraz z najbliższą rodziną zostaje schwytana w ogniu walk między wojskiem niemieckim i Armią Czerwoną. W miarę jak zbliżała się Armia Czerwona, Niemcy zaczęli się wycofywać, jednocześnie rozkazując miejscowej ludności ewakuację. Eela ucieka wraz ze swoimi najbliższymi, przedostają się na drugi brzeg rzeki, uciekają przez las w ogniu bombardowań radzieckich i wśród czołgów niemieckich.

Po aresztowaniu ojca Eeli

Ojciec Eeli zostaje aresztowany podczas czystek w 1945 r. W konsekwencji czego, Eela zostaje usunięta ze szkoły i rodzina ma ogromne trudności ze znalezieniem pracy i utrzymaniem się.

Droga na Syberię - Transport

Eela z rodziną zostaje zesłana na Syberię w 1949 r. Zesłańcy są wycieńczeni podróżą pociągiem. Eela wspomina pierwszą noc w pociągu, śmierć  w wagonie niemowlęcia i starca.

Dwa tygodnie podróży bez pożywienia i w tragicznych warunkach sanitarnych. 

Droga na Syberię - Pierwsza noc

Eela z rodziną zostaje zesłana na Syberię w 1949 r. Zesłańcy są wycieńczeni podróżą pociągiem. Eela wspomina pierwszą noc w pociągu, śmierć  w wagonie niemowlęcia i starca.

Dwa tygodnie podróży bez pożywienia i w tragicznych warunkach sanitarnych. 

Aresztowanie Eeli

Będąc już na zesłaniu na Syberii, Eela zostaje aresztowana i uwięziona za działalność kontrrewolucyjną. Opisuje przesłuchania i codzienne życie więzienne. 

Kobiety i mężczyźni w obozie

Eela opowiada o relacjach między kobietami i mężczyznami w obozach przed i po wyzwoleniu.

Koleżanki Eeli

Między Eelą i czterema rosyjskimi dziewczętami, z którymi razem śpiewa  , wywiązuje się przyjaźń.

Po śmierci Stalina

Eela dowiaduje się o śmierci Stalina w obozie w Kołymie.

Opowiada, jak po śmierci Stalina odpruwano z ubrań więźniów naszywki z numerem ewidencyjnym.

Wywózka na Syberię - ciężkie roboty w Magadanie

Z punktu widzenia doświadczeń okresu represji stalinowskiej życiorys Eeli Lõhmus jest nadzwyczaj interesujący z dwóch powodów: po pierwsze zanim została oskarżona o przestępstwa kontrrewolucyjne i skazana na przymusowe roboty, najpierw została wywieziona na Syberię do specjalnej kolonii pracy. Eela zachowała liczne fotografie z czasów deportacji i z łagrów, które stanowią cenne świadectwo na temat warunków panujących na Syberii jak i ważnych obiektów przemysłowych i transportowych wybudowanych przez więźniów na Kołymie. Na zdjęciach z 1950 r. widać udręczoną strasznymi warunkami życia twarz jej mamy oraz typową dla czasów biedy ziemiankę, stanowiącą mieszkanie na obrzeżach tajgi i radzieckich lasów.

W Magadnie, w drugiej połowie lat 50, Eela jak i liczni wówczas więźniowie mają prawo - co prawda ograniczone - do fotografowania się. Zdjęcia wykonane przez Eelę są odbiciem więziennego świata młodych kobiet i ich katorżniczej pracy. Jednocześnie pokazują silne więzi przyjaźni i solidarności między więźniarkami.

Po zwolnieniu : Estończycy w Magadanie

Zwolnienie z obozu w 1956 r. zarówno w przypadku Eeli jak i licznych więźniów gułagów nie oznacza bynajmniej natychmiastowego powrotu do rodzinnego kraju. Niektórzy nadal mają ograniczoną swobodę poruszania się, a wielu utraciło kontakt z najbliższą rodziną i trudno było im powrócić do poprzedniego życia. Toteż pozostają  na dawnym miejscu, niedaleko łagrów. Eela podobnie jak liczni zesłańcy estońscy  jeszcze przez wiele lat mieszkają w Magadanie zanim ostatecznie wrócą do kraju rodzinnego. Ten okres jej życia jest bogato udokumentowany zdjęciami, stanowiącymi ulotne świadectwo radosnych chwil.

Mimo że oficjalnie są ludźmi wolnymi, nadal skazani są na takie same jak poprzednio warunki życia. Stopniowo wspólnota Estończyków organizuje się. W pierwszych miesiącach po zwolnieniu z łagru, byli więźniowie nadal mieszkają w tych samych obozowych barakach. Warunki życia względnie się poprawiają, nie są już tak ciężkie jak w obozie. Na kwaterach pojawiają się meble i przedmioty ozdobne. Eela wraz ze swoim mężem, którego poznała w Magadanie, urządzają się jak najlepiej można, uszczelniają okna chroniąc się od zimna i od złodziei. Wstawiają kilka mebli i sprzęt domowy własnoręcznie wykonany. 

Korzystają z ładnych dni, które w Kołymie są krótkie, odkrywają przyrodę i wybrzeże. Piesze wycieczki, łowienie ryb uprzyjemniają im letnie weekendy i nawet w zimie chodzą na spacery. Grupki przyjaciół estońskich radośnie bawią się wieczorami: najmniejszy drobiazg jest dobrym pretekstem do świętowania, nawet nadanie imienia kotu!