Obozy pracy i tzw. specjalne osiedla i kolonie gułagów sowieckich nie stanowią wyłącznie rozdziału historii Rosji, ale również całej Europy. Pamięć tworząca dziedzictwo i świadectwo o tamtych doświadczeniach jest  dotychczas znana tylko w krajach Europy Wschodniej, które stosunkowo niedawno przystąpiły do Unii Europejskiej, natomiast jest ona prawie nieobecna w pozostałych krajach Europy. Powinna stać się niezrozłącznym elementem nowo tworzącej się wspólnej europejskiej pamięci

Dzięki wsparciu Radio France Internationale (RFI), europejski zespół złożony z naukowców, antropologów, geografów, historyków i socjologów uczestniczył w wyprawach dokumentacyjnych w poszukiwaniu materiałów archiwalnych, relacji żyjących do dziś świadków, prywatnych dokumentów oraz rzeczy należących do osób deportowanych na terytorium Związku Radzieckiego będących obywatelami krajów Europy Środkowej i Wschodniej zamieszkujących terytoria anektowane, okupowane lub « wyzwolone » przez Sowietów przed i po II wojnie światowej.

Relacje świadków nagrywaliśmy w ich ojczystych krajach: w Niemczech, w Estonii, na Węgrzech, w Łotwie, na Litwie, w Polsce, w Rumunii, w Republice Czeskiej i na Ukrainie, lub w krajach, gdzie osiedlili się po powrocie z zesłania, takich jak Włochy, Francja i Anglia. Pojechaliśmy na Syberię i do Kazachstanu śladami tych, którzy jako deportowani zostali tam na zawsze.

Udostępniamy Państwu całość tych materiałów. Celem naszym jest utrwalenie historii życia każdego ze świadków, jednocześnie łącząc wspólne dla wielu z nich tematy i najsilniejsze przeżycia. Łącząc sale tematyczne i biograficzne, kartografię i chronologię, zależało nam przede wszystkim na odtworzeniu szlaków zesłania świadków i pokazaniu wpływu wydarzeń na historię ich życia.

W ramach naszej współpracy, 7 audycji z cyklu La Marche du monde, prezentowana przez Valérie Nivelon, zostało już wyemitowanych w programach RFI.

Realizatorzy projektu
Centre d'études des mondes russes, caucasien et centre-européen
Radio France Internationale
Partnerzy projektu
Agence nationale de la recherche
Centre national de la recherche scientifique (CNRS)
Ecole des hautes études en sciences sociales
Centre Marc Bloch
Centre français de recherche en sciences sociales
Centre français de recherche en sciences humaines et sociales de Moscou
Institut national d'études démographiques

Le Mémorial de la Shoah  - zorganizował konferencję z udziałem kilku świadków.

La Fondation pour la mémoire de la Shoah (Fundacja na rzecz pamięci o Shoah) - wsparła badania naukowe przygotowujące do opracowania niniejszego projektu. 

Osoby odpowiedzialne za projekt: Alain Blum (CERCEC, EHESS, INED), Marta Craveri (CERCEC), Valérie Nivelon (RFI).

Zespół, który pracował nad projektem : Mirel Banica (Uniwersytet w Bukareszcie), Juliette Denis (Uniwersytet Paris Ouest), Marc Elie (CERCEC, CNRS), Catherine Gousseff (Centre Marc Bloch, CNRS), Malte Griesse (Uniwersytet w Bielefeld), Emilia Koustova (Uniwersytet w Strasburgu), Anne-Marie Losonczy (EPHE, IRIS), Jurgita Mačiulytė (Uniwersytet Wileński), Françoise Mayer (CEFRES), Agnieszka Niewiedzial (CERCEC), Isabelle Ohayon (CERCEC, CNRS).

Ośrodki badawczo-naukowe: Koordynatorem projektu jest le Centre d'études des mondes russe, caucasien et centre-européen (CERCEC, CNRS i EHESS) wraz z  Radio France Internationale (RFI),  we współpracy z Cefres (Prague), Centre Marc Bloch (Berlin) i Centre franco-russe de recherche en sciences sociales et humaines (Moskwa).

Projekt został zrealizowany przy wsparciu l'Agence nationale de la recherche (program ANR Corpus), l'Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS), le Centre national de la recherche scientifique (CNRS) i l'Institut national d'études démographiques (INED).

Komitet naukowy: Annette Becker (Uniwersytet Paris X – Nanterre), Albin Głowacki (Uniwersytet Łódzki), Andrea Graziosi (Uniwersytet w Neapolu im. Federico II), Oleg Khlevniuk (Archiwa Państwowe Federacji Rosyjskiej - GARF), Marie-Claire Lavabre (CEVIPOF, Sciences-Po), Yuri Shapoval (Instytut Nauk Politycznych i Etnicznych, Akademia Nauk w Kijowie) i Nicolas Werth, (CNRS, IHTP).

Tłumacze tekstów: Emilia Koustova (koordynator tłumaczeń pisemnych ; z rosyjskiego na francuski), Ewa Pawlikowska (z francuskiego na polski), Roger Depledge (z francuskiego na angielski).

Tłumaczenia ustne: Emilia Koustova (koordynator tłumaczeń ustnych ; z rosyjskiego na francuski), Katia Bailby (z węgierskiego na francuski), Natalka Boyko-Jacura (z ukraińskiego na francuski), Jan Krotki (z polskiego i z rosyjskiego na angielski), Marc Palenicek (z czeskiego na francuski), Ewa Pawlikowska (z polskiego na francuski), Vadim Poliakov ( z rosyjskiego na francuski), Kadri Põlluveer (z estońskiego na francuski), Marc Ruiz-Portella (z węgierskiego na francuski), Lerra Sheynin (z rosyjskiego na angielski), Iléana Verzéa (z rumuńskiego na francuski), Philippe Minns (z niemieckiego na francuski), Boris Kovaltchouk (z ukraińskiego na francuski), Rūta Janušaitė (z litewskiego na francuski). 

Redakcja: Clémence Lafarge.

Projekt i realizacja portalu: Accroche-com'

WebDeveloper: Germain Guglielmetti, Ashorlivs.fr

Obróbka zdjęć i wideo: William Vincent-Sully

Inżynierowie dźwięku (RFI) : Medard Chablaoui, Marc Fichet, Xavier Gibert, Philippe Nadel

Archiwizacja dźwięku (RFI) : Manuela Bermudez et Clémence Bragard

Serwis prasowy : Anthony Ravera (RFI), Priscilla Dacher (CNRS), Joëlle Busuttil (EHESS)

Składamy podziękowanie:

• Przede wszystkim  160 świadkom , którzy zechcieli poświęcić swój czas na opowiedzenie nam swojej historii. 
• Marie-Hélène Mandrillon (CERCEC, CNRS/EHESS), bez której ten projekt nigdy by nie zaistniał i która nas wspierała na każdym etapie jego realizacji.
• Dyrektorom i pracownikom RFI, którzy od samego początku poparli projekt i przez cały czas go wspierali.
• Xavier Gibert (RFI), który zawsze i chętnie służył pomocą w realizacji nagrań tłumaczeń ustnych w studio radiowym, montaż dźwięku, szkolenie osób wyruszających w teren na nagrania.
• Géraldine Vivier i Cécile Lefèvre (INED), które służyły nam swoim ogromnym doświadczeniem w przeprowadzaniu ankiet nieukierunkowanych.
• Wszystkim osobom uczestniczącym w przygotowaniu ankiety, które pomogły nam w znalezieniu świadków, zajęły się nami podczas naszych misji w terenie, brały udział w rozmowach ze świadkami z Europy Środkowo-Wschodniej, w Rosji i w Kazachstanie: Antonio Ferrara (Uniwersytet w Neapolu im. Federico II), Aigi Rahi-Tamm (Uniwersytet Tartu, Estonia), Peep Varju (Memento, Tallin, Estonia), Dzintra Geka (Ryga, Łotwa), Irena Salienece (Daugavpils, Łotwa), Dalius Žygelis (Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy, Wilno, Litwa), Adam Hradilek (Instytut Badania Rezimów Totalitarnych w Pradze), Elena Zimovina (Państwowy Uniwersytet w Karagandzie, Kazachstan), Hannelor Baier (dziennikarka, Sibiu, Rumunia), personel domu rencisty Carl Wolff (Sibiu, Rumunia), Larisa Salahova (Uniwersytet Pedagogiczny w Bratsku i w Irkucku, Rosja), Mihail Rojanski (Dyrektor Niezależnego Centrum Badań i Edukacji, Irkuck, Rosja), Dominika Rank (Ukraina).
• Eugenijus  Peikštenis, dyrektor Muzeum Ofiar Ludobójstwa w Wilnie (Litwa).
•  Osobom, które dodatkowo dokonały syntezy licznych wywiadów w oryginalnych językach: Jean Gousseff (niemiecki), Svitlana Grand-Chavin (ukraiński), Marc Ruiz-Portella (węgierski), Irina Tcherneva (rosyjski), Inga Vendelin (estoński), Anna Zaysteva (rosyjski). Isabelle Urbaitis przetłumaczyła z litewskiego na francuski fragmenty dźwiękowe rozmów ze świadkami. 
• Markowi Lamouche (INED) dziekujemy za wkład czasu i pracy w konfigurację serwera.
• Yadranka Krasevec (CERCEC, CNRS/EHESS), na której barkach spoczywało zarządzanie całością projektu, jak również Arnaud Contentin i Arnaud Roi (Centre Marc Bloch, Berlin), Xavier Le Torrivelec (Centrum francusko-rosyjskie w Moskwie), Michel Perottino (Cefres, Praga) którzy zarządzali projektem w trzech pozostałych centrach badawczo_naukowych – partnerów naszego projektu.

Hosting: l'Institut national d'études démographiques (INED, Paris).

Kontakt: eurgulmem <at> ined (point) fr